Karat, mücevher sektöründe pırlanta ve diğer değerli taşların ağırlığını belirlemek için kullanılan birimdir. Karat biriminin kısaltılmış hali CT veya ct’dir.
Dünyanın her yerinde sabit olan bu ağırlık biriminde, 1 karat 200 miligrama karşılık gelmektedir ve hassasiyeti sağlayabilmek için 100 Puan olarak bölünmüştür. Karat ile puan arasındaki ilişkiyi “Lira ile Kuruş” arasındaki bağlantı gibi düşünebilirsiniz. Örneğin; 0,03 karat 3 Puan’a eşit olurken, 0,90 karat 90 Puan’dır. Bu değerler ve karat ağırlığı sadece pırlanta için değil, diğer değerli taşlar için de geçerlidir.
Pırlantalar ve diğer bütün değerli taşların kendilerine özgü farklı yoğunlukları vardır Bu nedenle, herhangi bir değerli taşın 1 karatı, farklı tür bir taşın 1 karatından daha büyük veya daha küçük olabilir. Örneğin, 1 karatlık bir pırlanta, 1 karatlık bir safirden yüzde 10 daha büyüktür.
Pırlantada Karat Ne Demek
Pırlantada karat, pırlantaların ağırlıklarını tanımlamak için kullanılan birime verilen isimdir. 1 karat 200 miligrama veya 0,2 grama eşittir. Nitekim karat, hiçbir şekilde pırlantanın boyutunu veya yoğunluğunu ifade etmez, yalnızca pırlantanın ağırlığını tanımlar.
Ayrıca, aynı şekil ve ağırlığa sahip iki pırlanta, kesim farklılıklarından dolayı farklı görünebilir. Örneğin, daha büyük olmaları durumunda bile, daha derin kesimlere sahip pırlantalar, daha sığ kesimlere sahip olanlardan daha küçük görünebilir.
Bu nedenle, bir pırlantanın büyüklüğünü anlamanın en iyi yolu karat değerine, yani ağırlığına bakmaktır. Görünüşüne bakarak alacağınız pırlantanın değerini tahmin etmek yanıltıcı olabilir.
Pırlantada diğer tüm özellikleri aynı olduğunda, karat değeri arttıkça pırlanta fiyatı, karat değerinin artış oranından daha fazla artar. Çünkü, daha büyük pırlantalar daha nadirdir. Bununla birlikte, eşit karat ağırlığına sahip iki pırlantanın değerini şekil, renk, kesim ve berraklık özellikleri belirler.
Pırlantada Karat Nasıl Hesaplanır
Pırlantaların karat değeri, hassas bir terazi yardımıyla ölçülür. Pırlantayı miligram cinsinden tartıp ve ağırlığı 200’e böldüğünüzde, pırlantanın ağırlığının karat cinsinden değerini bulabilirsiniz.
Örneğin, elinizdeki pırlantanın ağırlığını hassas terazi yardımıyla 150 miligram olarak ölçtüyseniz, 200’e bölündüğünde 0,75 karat olduğu bulunur.
Hassas terazi yoksa, karat değerini, pırlantanın boyunu ve çapını ölçerek tablolar yardımıyla yaklaşık olarak tahmin edebilirsiniz.
Ayrıca, pırlantanın şekli yuvarlaksa, şu formülü kullanarak pırlantaların karat değerini hesaplayabilirsiniz:
Pırlanta Karat Değeri = çap (mm) x çap (mm) x yükseklik (mm) x 0,006
Pırlantanın şeklinin kare veya dikdörtgen olduğu minder kesim, zümrüt kesim, prenses kesim veya asscher kesim için yaklaşık hesaplama şöyledir:
Pırlanta Karat Değeri = Uzunluk x Genişlik x Yükseklik x Katsayı
Katsayı, pırlantanın uzunluğu ile genişliği arasındaki orana bağlıdır:
Uzunluk / Genişlik 1,25 için katsayı 0,0080
Uzunluk / Genişlik 1,50 için katsayı 0,0090
Uzunluk / Genişlik 2,00 için katsayı 0,0100
Uzunluk / Genişlik 2,50 için katsayı 0,0105 alınmalıdır.
Altında Karat (Ayar) Nedir
Karat veya Türkiye’de kullanılan ismiyle Ayar altının saflığını tanımlayan bir birimdir. Altında 1 karat, altının 24’te 1 oranında saf olduğunu belirtir. Yani 18 karat altın yüzde 75 oranında saf iken, 24 karat altın saf tamamen altındır. Altında karat teriminin kısaltması K veya k’dir.
24 karat Saf altın çok yumuşak olduğu için takı olarak kullanılması zordur. Bu nedenle sert, nispeten daha ucuz ve bazen farklı bir renge sahip bir alaşım oluşturmak için genellikle diğer metallerle karıştırılır.
Pırlantada Karatın Tarihçesi
Karat kelimesi, Yunanca “keçiboynuzu tohumu” olarak bilinen “”carob” kelimesinden türetilmiştir.
Karat değeri, antik dönem mücevher tüccarlarının denge terazilerinde, terazinin bir kefesine konulan değerli taşlara karşılık olarak diğer kefeye keçiboynuzu tohumu konulmasıyla ölçülüyordu.
Keçiboynuzu tohumları boyut ve kütle bakımından oldukça değişken olmasına karşın, bu yöntemin kullanılmasının amacı ticaretin gerçekleşeceği her bölgede benzer bir bitkinin mevsim fark etmeksizin bulunmasından kaynaklanıyordu.
1570’li yıllarda ticaretin dünya çapında gelişmeye başlamasıyla birlikte elmasların ağırlığını ölçmek için kullanılmaya başlandı. Fakat, hala her ülke tarafından kabul edilen bir değer bulunmuyordu.
1 karat Kıbrıs’ta 187 miligram, Mısır’da 195 miligram, Venedik’te 207 miligram ve Londra’da 205,303 miligram gibi her ülkede değişkenlik gösteriyordu.
1907 yılına gelindiğinde, Dördüncü Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı’nda günümüzde kullanılan haliyle tüm dünyada 1 karat 200 mg olacak şekilde belirlenmesi kararlaştırıldı.